2194 brandoproepen in 2020
In 2020 rukte Brandweerzone Centrum in totaal 2194 keer uit na een brandoproep, iets minder dan de 2313 meldingen in 2019. Gemiddeld werd dus 6 keer per dag brand gemeld via de noodcentrale 112. Brandoproepen maakten ongeveer 11% uit van het totaal aantal oproepen voor de zone (20.053). In bijna de helft van de gevallen (45% of 985 brandoproepen) was er wel degelijk brand. In de overige gevallen bleek er geen brand te zijn, maar gaf de branddetectie-installatie bijvoorbeeld een storing. Margot Lefever, coördinator van de brandpreventieadviseurs: “Rookmelders, een vluchtplan en gesloten deuren ’s nachts: we kunnen het belang van die preventietips niet genoeg benadrukken. Ze hebben ook het afgelopen jaar opnieuw hun nut bewezen en levens gered.”
Brand door onbewaakte kookpotten en pluisjes in de droogkast
Vier op tien van de effectieve branden (42% - 417 interventies) vond plaats in een gebouw. Meestal ging het om brand in een woning (319), maar de brandweer rukte in 2020 ook uit voor brand in publieke gebouwen (41 branden) en ondernemingen (57 branden). Daarnaast brak gemiddeld één keer per maand brand uit in een studentenkot. De brandweer bluste in 2020 ook 176 afvalbranden. Het ging dan zowel over vuilbakbranden als afvalverbrandingen op privéterrein, iets dat wettelijk verboden is.
De keuken bleek in 2020 de meest brandgevaarlijke plek in huis. Brandweerofficier Brecht Vandeburie is vakofficier Brandbestrijding bij Brandweerzone Centrum: “1 op 3 woningbranden (98) speelde zich af in de keuken: frituurolie die oververhitte in ouderwetse frituurpannen (zonder thermostaat) wat tot hevige brand leidde. Of onbewaakte kookpotten op het vuur waarin het voedsel uitkookte met veel rookontwikkeling tot gevolg.
Daarnaast zagen we ook een stijging in het aantal oproepen van branden door elektrische apparaten. Denk maar aan droogkasten die onvoldoende tussentijds gereinigd werden en waarvan de achtergebleven pluisjes vuur vatten. Of aan onbewaakte batterijen in het stopcontact, zoals die van elektrische fietsen, hoverboards en elektrische steps. We kunnen als brandweer niet genoeg benadrukken om batterijen niet op te laden zonder dat je in de buurt blijft. En als je je batterij oplaadt onder een rookmelder, ben je helemaal safe. ”
2020: rookmelders en corona
2020 was een bijzonder jaar door de coronacrisis. Luitenant Vandeburie: “Het is moeilijk om harde conclusies te trekken over de impact van corona op de brandoorzaken in onze zone. Ik herinner me we wel enkele interventies die voortkwamen uit het ijverige coronaklussen. Na het doe-het-zelven ging bijvoorbeeld een houten vloer in vlammen op nadat vodden doordrenkt met vernis spontaan ontbrandden. Ons advies: leg die doeken buiten, in een metalen emmer en doordrenk ze met water tot je ze naar het containerpark kan brengen.” In totaal waren er gemiddeld genomen ongeveer evenveel voertuigbranden (102) in 2020 als vorig jaar (106). Tijdens de eerste lockdown, echter, kwam de brandweer amper tussen voor verkeersongevallen.
Ook het feit dat steeds meer mensen rookmelders installeren, sinds 1 januari 2020 verplicht in elke woning, had zijn effect in 2020. Margot Lefever: “Rookmelders hebben effectief levens gered het afgelopen jaar. Zo was een kat ’s nachts tegen een bijverwarmingstoestel gesprongen, waardoor dat toestel viel en het tapijt in lichterlaaie zette. Dankzij een rookmelder kon de slapende bewoonster de brandweer tijdig verwittigen.”
Al zijn platte batterijen van rookmelders ook vaak de oorzaak van loos alarm. Vandeburie: “Er waren dagen dat we tot 9 keer uitreden voor wat wij noemen een ‘automatisch brandalarm’. Het gaat dan over een rookmelder die blijft piepen en (buurt)bewoners alarmeert. Dat heb je niet meteen voor met rookmelders met een lithiumbatterij, want die gaat tien jaar mee. We komen natuurlijk liever eens te veel dan te weinig.” Meer info: www.hangrookmelders.be
Piek in november en december 2020
De brandoorzaak verschilde in 2020 duidelijk per seizoen. Brandweerofficier Vandeburie: “Vooral in november en december 2020 piekte het aantal brandoproepen. Dat is niet onlogisch, want in de wintermaanden is het koud. Mensen gebruiken dan extra verwarmingstoestellen of steken hun kachel aan. We rukten in totaal 68 keer uit voor schoorsteenbrand. De oorzaak daarvan bleek bijna altijd een slecht onderhouden kachel, pellets die verder bleven smeulen of spullen die dichtbij een slecht afgewerkte schoorsteenmantel op zolder stonden en vuur vatten door de hitte."
In de zomer gaan mensen dan weer vaker aan de slag in hun tuin met bijvoorbeeld onkruidverbranders. In de maanden april en mei had dat verschillende haagbranden of carportbranden tot gevolg.
Trieste balans
Binnen de zone lieten vorig jaar 4 mensen het leven bij een brand. (In heel België is de balans 76 personen, waarvan 12 in Oost-Vlaanderen). Ze konden niet tijdig vluchten en werden bevangen door de rook. Elke week werd er bovendien op grondgebied van zone Centrum wel iemand afgevoerd naar het ziekenhuis met rookintoxicatie of brandwonden. “Het is duidelijk: hoe sneller je uit een brandend huis geraakt, hoe minder groot de lichamelijke gevolgen. Een goede vluchtroute die je met je ogen dicht kan nemen, kan levens redden. Als je huis gevuld is met rook, kan je namelijk niets meer zien.” benadrukt brandpreventionist Margot Lefever.
Naast die goede vluchtroute en rookmelders, benadrukt de brandweer ook het belang van je deuren te sluiten, zeker ’s nachts. Luitenant Vandeburie: “Wanneer wij ter plaatse komen, kunnen we echt met onze eigen ogen zien hoe een gesloten deur het verschil heeft gemaakt qua brandontwikkeling. Door de deur dicht te houden, haal je namelijk zuurstof weg. Dat is belangrijk, want zuurstof is de ideale voedingsbodem voor een stevige brand. Zelfs gesloten niet-brandwerende deuren houden de brand enige tijd tegen. In die tijd kan je hopelijk je woning verlaten of kunnen de hulpdiensten je bereiken. Gesloten deuren beschermen ook de rest van je huis voor verdere rookschade.” Meer info: https://doededeurdicht.be/
